ΘΡΗΣΚΕΙΑ ΚΑΙ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ

 Εισαγωγή

Η

 Δικαιοσύνη, ως εντολή του Θεού, προς τον άνθρωπο, αναγράφεται ως αρετή,  στα τρία ιερά βιβλία του μονοθεϊσμού. Και στην Παλαιά Διαθήκη των Εβραίων και στην Καινή Διαθήκη των Χριστιανών και στο Κοράνιο των Μουσουλμάνων.

«…ἢ τί Κύριος ἐκζητεῖ παρὰ σοῦ ἀλλ᾿ ἢ τοῦ ποιεῖν κρίμα καὶ ἀγαπᾶν ἔλεον καὶ ἕτοιμον εἶναι τοῦ πορεύεσθαι μετὰ Κυρίου Θεοῦ σου;»[1]

-«…δικαιοσύνην μάθετε, οἱ ἐνοικοῦντες ἐπὶ τῆς γῆς…»[2].

-«Μακάριοι οἱ δεδιωγμένοι ἕνεκεν δικαιοσύνης…»[3].

-«Μακάριοι οἱ πεινῶντες καὶ διψῶντες τὴν δικαιοσύνην…»[4].

-«Ο Αλλάχ διατάζει τη δικαιοσύνη (για όλους)»[5].

-«Και όταν κρίνετε υποθέσεις μεταξύ των ανθρώπων, να εκφέρετε κρίση με δικαιοσύνη» [6],

-«Allah loves those who act in justice», Ο Θεός αγαπά εκείνους που εφαρμόζουν τη δικαιοσύνη.[7]

Θα ήθελα να μπορώ να υποστηρίξω με άνεση ότι οι θρησκείες μας παραμένουν σήμερα, να είναι η ελπίδα σωτηρίας του ανθρώπου από τα σύγχρονα προβλήματα που αντιμετωπίζει. Όμως, έχουμε την σκληρή πραγματικότητα, που μας εμποδίζει από το να είμαστε αισιόδοξοι για το μέλλον. Αρκετοί μάλιστα υποστηρίζουν ότι οι θρησκείες, ως επίσημοι οργανισμοί, πεθαίνουν. Οι νεότερες γενιές βλέπουμε να απομακρύνονται από την θρησκευτική παράδοση των οικογενειών τους.

«According to the latest Religious Landscape Study by the Pew Research Forum, the percentage of Americans who believe in God, attend religious services and pray daily has declined significantly during the last eight years, especially among adolescents»[8].

Twice as many high school seniors, and 3 times as many college students, described their religion as “none” in the 2010s.[9]

Στην κοινωνική ζωή, για διάφορους λόγους, η προσωπική ζωή των ανθρώπων γίνεται πιο κοσμική, και ο Θεός, ή καλύτερα η θρησκευτικότητα, βλέπουμε να απομακρύνεται από την προσωπική ζωή των ανθρώπων. Οι νεότεροι δεν θρησκεύουν, όπως οι γονείς τους. Με απλά λόγια, οι πιο πολλοί ασχολούμαστε περισσότερο με την ύλη και το χρήμα, και λιγότερο με το πνεύμα, με την πίστη και με το θέλημα και το Λόγο του Θεού. Η πίστη στο Θεό χάνεται και επικρατεί κυρίως η λογική. Η πίστη στο θαύμα λιγοστεύει και επικρατεί η επιστήμη.

Σε ένα κόσμο της ύλης και όχι του πνεύματος, της λογικής και όχι της πίστης, οι άνθρωποι της θρησκείας, οι ηγεσίες, τα όποια θρησκευτικά ιερατεία δεν έχουν μείνει ανεπηρέαστα. Η πνευματικότητα οπισθοχωρεί και κερδίζει η εκκοσμίκευση.

Ως αποτέλεσμα αυτού είναι οι θρησκείες να κατηγορούνται δίκαια, ότι αποτελούν οργανισμούς όχι ψυχικής σωτηρίας και διακονίας, αλλά εκμετάλλευσης του ανθρώπου, και να κατηγορούνται επίσης, ότι μετατρέπονται σε μέσα ελέγχου των πληθυσμών, με ουσιαστικά πολιτικές επιδιώξεις, συναλλασσόμενες με άλλες ανθρώπινες εξουσίες, χωρίς καθόλου να ενδιαφέρονται για την υπεράσπιση των θείων εντολών και της ηθικής τάξης όπως αποκαλύπτονται μέσω των Αγίων ή των Ιερών Γραφών και των Ιερών Παραδόσεων μαζί με τα λόγια των αγίων και των προφητών.

Τελικά, αυτή η επικράτηση της λογικής και της επιστήμης δεν έφερε ως αποτέλεσμα περισσότερη Δικαιοσύνη. Στη διεθνή σκηνή, συνεχίζεται η αντιπαλότητα και το μίσος. Οι ιεροί τόποι της Λατρείας του Θεού, οι συναγωγές, οι εκκλησίες, τα τζαμιά έχουν γίνει στόχος τρομοκρατικών επιθέσεων και οι πιστοί που συγκεντρώνονται εκεί, γίνονται τα θύματα των μισαλλόδοξων που τους επιτίθενται, γιατί πιστεύουν στη θανάτωση των «απίστων» κάθε άλλης θρησκείας, εκτός από τη δική τους. Το διαφορετικό είναι μισητό, όχι ανεκτό.

Ο καθένας μάχεται το άλλο δόγμα, την άλλη θρησκεία. Ακόμη και μέσα στην ίδια θρησκευτική ομάδα ανθρώπων, υπάρχουν οι διαιρέσεις, οι σέκτες, και οι «αντίπαλοι». Αυτό σημαίνει ότι δεν μπόρεσε ο σύγχρονος άνθρωπος να δεχθεί τον διαφορετικό όπως είναι, τον πλησίον συνάνθρωπο, που πιστεύει ή που λατρεύει τον Θεό με το δικό του διαφορετικό τρόπο. Αυτό σημαίνει ότι δεν μπόρεσε η ανθρωπότητα να διδαχθεί από τα λάθη του παρελθόντος..

Είναι όμως μία ελπίδα, και αξίζουν τέτοιες δια - θρησκευτικές διεθνείς συναντήσεις, και διάλογοι, από θεολόγους, ηγέτες θρησκευτικών ομάδων και ειδικούς μελετητές των ανθρωπιστικών, πολιτικών και κοινωνικών επιστημών.

Είναι άμεση η ανάγκη να βρεθεί το λάθος, όπου υπάρχει. Είναι ανάγκη να γίνει η αυτοκριτική, και να πάρουμε τη σωστή πορεία, πριν να είναι πολύ αργά. Ο Θεός δεν μπορεί να είναι ο ένοχος. Εμείς οι άνθρωποι έχουμε λάθη. Οι εκπρόσωποι και οι ηγεσίες, θρησκευτικές και πολιτικές, έχουν μεγάλη ευθύνη.

Ο Θεός δεν είναι Εβραίος, ή Χριστιανός ή Μουσουλμάνος, κλπ. Είναι ο πατέρας και  Δημιουργός όλων μας, που θέλει και ζητά την Δικαιοσύνη Του, για όλους μας. Ειδικότερα όσοι επικαλούμαστε την ιερατική ιδιότητα, ή την πίστη στον Ένα και αληθινό Θεό, οφείλουμε να αναζητούμε το θέλημα του Θεού, και την Δικαιοσύνη Του και να την εφαρμόζουμε προς τους συνανθρώπους γύρω μας.

Είναι όμως η Δικαιοσύνη  υπαρκτή στους χώρους των θρησκειών;

Ο καθορισμός των εννοιών είναι πάντα βασικό εργαλείο κατανόησης και στην θεολογία και στην φιλοσοφία και στην επιστήμη.

Α.  Η Δικαιοσύνη του Θεού

Η Δικαιοσύνη του Θεού βρίσκεται συχνά σε αντίθεση με την αποκαλούμενη δικαιοσύνη των ανθρώπων. Πάνω απ’όλα είναι κεντρική ιδιότητά της ίδιας Του της φύσης. Είναι ο τρόπος με τον οποίο υπάρχει ο Θεός. Είναι η δικαιοσύνη στην οποία ο προφήτης Ησαΐας μας καλεί λέγοντας «δικαιοσύνην μάθετε οἱ ἐνοικοῦντες ἐπὶ τὴν γῆν» [10].

Στην ιστορία του αρχαίου Ισραήλ, το ζήτημα της δικαιοσύνης έχει ιδιαίτερη σημασία. Ο προπάτορας Αβραάμ, είναι ο πρώτος που χαρακτηρίζεται δίκαιος.

Είναι σημαντικό όμως να δούμε, το γιατί άραγε ο Αβραάμ χαρακτηρίζεται ως δίκαιος;

Μήπως έκανε κάτι από αυτά που όλοι εμείς θεωρούμε σωστά και δίκαια πράγματα;

Γεγονός είναι ότι ο προπάτορας Αβραάμ χαρακτηρίζεται δίκαιος, όχι γιατί έκανε κάτι, αλλά θεωρείται δίκαιος γιατί πίστεψε. Αυτή η πίστη τον κάνει να είναι δίκαιος.

Εμπιστεύτηκε αυτόν που τον κάλεσε, και παραδόθηκε με υπακοή και εμπιστοσύνη στην κλήση του Θεού. Αυτό λέγεται πίστη.

Χαρακτηριστικά είναι τα σχετικά λόγια του Απ. Παύλου, «ἐπίστευσεν Ἀβραὰμ τῷ Θεῷ καὶ ἐλογίσθη αὐτῷ εἰς δικαιοσύνην»[11]. Αυτή δηλαδή η πίστη του Αβραάμ, μέτρησε ως δικαιοσύνη.

Έχουμε δηλαδή ταύτιση πίστης και δικαιοσύνης. Αν έτσι έχουν τα πράγματα, αυτό σημαίνει ότι αν αναζητούμε την Δικαιοσύνη του Θεού στο χώρο των Θρησκειών, τότε αυτό σημαίνει ότι αναζητούμε την πίστη στο Θεό.

Δεν μπορεί δηλαδή να θεωρήσουμε ότι μπορεί να καρποφορήσει χωρίς την πίστη στο Θεό, από μόνη της μια δικαιοσύνη αυτόνομη, και ανεξάρτητη. Η Θεία Δικαιοσύνη είναι σταθερή και άξια εμπιστοσύνης σε αντίθεση με τις νομικές ανθρώπινες προσταγές, που αλλάζουν συνεχώς σε συνάρτηση με άθεες επιδιώξεις.

Β.  Ανθρώπινη και Θεία Δικαιοσύνη 

Πολλοί ομιλούν σήμερα για τη δικαιοσύνη. Είναι όμως τελείως διαφορετική η ανθρώπινη από την Θεία Δικαιοσύνη.

Ένας φημισμένος ασκητής και δάσκαλος της εκκλησίας, ο Ισαάκ ο Σύρος, αναφέρει: «μην πεις τον Θεό δίκαιο» διότι κατά την ανθρώπινη δικαιοσύνη ο Θεός είναι άδικος. Με άλλες λέξεις δεν έχουμε κάποια υπερυψωμένη θέση από την οποία θα κρίνουμε την δικαιοσύνη του Θεού. Αυτός θέτει τα κριτήρια και κάνει την κρίση και όχι εμείς. Και δεν πρέπει να θεωρούμε διαφορετικά. Αυτός είναι ο αγγειοπλάστης και εμείς ο πηλός. Δεν μας ανήκει να κρίνουμε τις ενέργειές Του. [12]

Διαφέρει δηλαδή τελείως η ανθρώπινη σκέψη από την θέληση του Θεού.

Η ανθρώπινη σκέψη διαφέρει τελείως από τη θέληση του Θεού. Οι άνθρωποι θεωρούν ότι ένας κακός άνθρωπος θα πρέπει πάντοτε να τιμωρηθεί ανάλογα με την παρανομία ή την αμαρτία που έκανε. Όμως, με βάση τη Δικαιοσύνη του Θεού, μπορεί ένας άνθρωπος με ένα συγγνώμη να πάρει τη συγχώρεση εάν έχει μετανοήσει πραγματικά.[13]

Με την ίδρυση των οργανισμών της κάθε θρησκείας έχουμε ταυτόχρονα και την προσπάθεια του κάθε οργανισμού να επιβιώσει, να επικρατήσει ή και να συνυπάρξει με τις πολιτικές και κρατικές εξουσίες.

Αυτή η ανθρώπινη προσπάθεια έχει ως μέσο και την προσπάθεια επιβολής νόμων και διατάξεων, που πολλές φορές δημιουργούνται, χωρίς καμία αναφορά η αναγωγή  στο θέλημα του Θεού και στις εντολές Του. Είναι απλά ανθρώπινες νομοθετικές ρυθμίσεις και διατάξεις, όπως όλες οι άλλες που εκδίδονται από τις διάφορες πολιτικές κρατικές αρχές.

Αποτέλεσμα όμως αυτού του γεγονότος είναι να κινδυνεύει να αποξενώνεται αρκετές φορές ένας θρησκευτικός οργανισμός από το θέλημα του Θεού. Να ξεχνιέται εντελώς  η πίστη στο Θεό και άρα να χάνεται το θεϊκό θέλημα και η Δικαιοσύνη του Θεού. Επικρατεί δηλαδή η ανθρώπινη δικαιοσύνη. Αυτή όμως η ανθρώπινη, δηλαδή η λογική και μόνο νομική προσέγγιση δεν μας εγγυάται την επικράτηση μιας Θρησκείας και μιας Κοινωνίας Δικαίου.  Και μάλιστα έχουμε και το παράλογο να μπορεί κάποιος με την αυθαίρετη επίκληση του ονόματος του Θεού, να διαπράττει ακόμα και το έγκλημα και να σκοτώνει τον συνάνθρωπό του. Να υπάρχει δηλαδή το φαινόμενο ενός «πιστού», άδικου, που θεωρεί ότι εφαρμόζει μόνος του το Δίκαιο του Θεού, αλλά ταυτόχρονα να γίνεται ο φονιάς, ο τρομοκράτης, ο εγκληματίας.

Αυτή η τραγική κατάληξη του ανθρώπου, -χωρίς Θεό- είναι και η πιο τρανή απόδειξη ότι η ανθρώπινη δικαιοσύνη δεν μπορεί να υπάρξει αυτόνομη χωρίς την αληθινή πίστη στο Θεό που είναι η Δικαιοσύνη του Θεού.

Τελικά, όταν μια  Θρησκεία καταντήσει χωρίς την πίστη στο Θεό, τότε αναγκαστικά είναι και  χωρίς Δικαιοσύνη.  Και  Θρησκεία χωρίς Δικαιοσύνη Θεού, μπορεί να καταλήγει ακόμα και στο έγκλημα στο όνομα του ίδιου του Θεού, γιατί «χωρίς Θεό, όλα επιτρέπονται».

Γ.  Θρησκευτικές και πολιτικές εξουσίες. Η θρησκεία ως εξουσία.

Η απώλεια της πίστης και της Δικαιοσύνης του Θεού μπορεί να έχει ανεξέλεγκτες δυσμενείς επιπτώσεις στο κοινωνικό σύνολο, ιδίως όταν αφορά σε χώρους όχι μόνο προσωπικής ζωής κάποιου, αλλά και εξουσιών πολιτικών, κρατικών και ηγεσίας κάθε μορφής θρησκευτικής ή άλλης.

Με άλλα λόγια: Αν καταντά επικίνδυνη η χωρίς πίστη και δικαιοσύνη συμπεριφορά ενός θρησκευόμενου ανθρώπου, αποκτά πολλαπλή επικινδυνότητα για ολόκληρη την ανθρωπότητα η εγκαθίδρυση καθεστώτων  θρησκευτικών ή πολιτικών. Δεν είναι λίγες στην ιστορία  οι περιπτώσεις των αιματηρών θρησκευτικών πολέμων. Δυστυχώς, στην εποχή μας το φαινόμενο επαναλαμβάνεται και χρησιμοποιείται το επικάλυμμα της θρησκευτικότητας για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Η αιτία βρίσκεται στο γεγονός ότι έχουμε ηγεσίες θρησκευτικές η πολιτικοστρατιωτικές, που λειτουργούν χωρίς πίστη στο Θεό και χωρίς Δικαιοσύνη Θεού. Είναι τεράστια η ευθύνη των θρησκευτικών ηγεσιών, όταν συμμετέχουν σε τέτοιες διαδικασίες, που δημιουργούν άλλοθι σε εγκλήματα πολιτικών και στρατιωτικών εξουσιών σε βάρος της ανθρωπότητας. Το εκρηκτικό μίγμα πολιτικής εξουσίας και μιας θρησκευτικής ηγεσίας χωρίς Θεό, καταντάει να  είναι ό,τι πιο επικίνδυνο.

Όταν επικρατεί ο φόβος, ως εργαλείο επιβολής κάποιας θρησκευτικής επιδίωξης, όπου και αν αυτό γίνεται, είναι εντελώς απορριπτέο. Τούτο διότι όταν ο άνθρωπος από φόβο και όχι από απόλυτη ελευθερία κάνει κάτι, αυτό δεν αποτελεί κάποια ελεύθερη επιλογή με ηθική αξία. Όντως, όπως το Κοράνιο λέει: «Δεν υπάρχει καταναγκασμός στη θρησκεία» [14]. Kαι όπως ο Απ. Παύλος λέει: «… ἀνθρώπους πείθομεν»[15] (και δεν εξαναγκάζουμε, ούτε τους εκφοβίζουμε). Επίσης, ο Θεός Δημιουργός και πατέρας, πάντα θέλει την αγάπη και όχι το φόβο, γιατί ο ίδιος ο Θεός είναι η Αγάπη.

Δ.  Ελευθερία της θρησκείας και ελευθερία της λατρείας.  

Βασική συνταγματική επιταγή στο σύγχρονο δικαιϊκό σύστημα είναι η ελευθερία θρησκείας και λατρείας, που είναι βέβαια για τα ανθρώπινα δικαιώματα θεμελιώδης αρχή.

Η ιδιότητα του Θεού, το να είναι «πανταχού παρών», αλλά και ο σεβασμός  στην απόλυτη ελευθερία του κάθε ανθρώπου να προσεύχεται και να λατρεύει τον Θεό όπως αυτός επιθυμεί, μας δίνουν την κατεύθυνση στο σεβασμό αυτής της ευαίσθητης ανθρώπινης συμπεριφοράς που είναι η ελεύθερη έκφραση της θρησκευτικότητας του καθενός.

Η παιδεία, η οικογενειακή ανατροφή, οι νομοθεσίες των κρατών, αλλά και όλες οι θρησκευτικές ηγεσίες, οφείλουν να προστατεύουν την ελεύθερη έκφραση της θρησκείας του καθενός. 

Δεν μπορεί από κανένα, και για κανένα λόγο να γίνεται αποδεκτή η όποιας μορφής βία κατά κάποιου που εκφράζει την πίστη του, που προσεύχεται στο Θεό με τον τρόπο που αυτός θεωρεί και επιλέγει.

Ειδικά ο άνθρωπος που επικαλείται πίστη στο Θεό, δεν μπορεί να συνδυάσει με την πίστη του αυτή, την ταυτόχρονη απαγόρευση λατρείας του Θεού, στους πιστούς των άλλων δογμάτων ή των άλλων θρησκευτικών ομάδων, με το επιχείρημα ότι αυτοί οι άλλοι είναι οι άπιστοι, και άρα είναι εχθροί, που πρέπει να μη προσεύχονται, να μην υπάρχουν.

Όσοι ομολογούμε πίστη στον αληθινό Θεό οφείλουμε να είμαστε πρωτοπόροι σε ζητήματα προστασίας της ελευθερίας του ατόμου στην έκφραση της θρησκευτικής συνείδησης και λατρείας.

Η θρησκευτική συνάθροιση των πιστών με στόχο τη Λατρεία προς το Θεό, ως αγαθό προστατευόμενο από τους νόμους, σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει να θεωρηθεί ως παράνομη. Είτε από τον θρησκευτικό λειτουργό, είτε από τους συμμετέχοντες πιστούς. Το δικαίωμα στην ελευθερία έκφρασης της θρησκείας και της λατρείας είναι από τα θεμελιώδη προστατευόμενα Ανθρώπινα Δικαιώματα, όπως αυτά αναφέρονται στη Χάρτα των Ην. Εθνών, στην Ευρ. Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και σε εθνικά Συντάγματα.

Είναι θεϊκή προσταγή το να αγωνιζόμαστε για να επικρατεί το θέλημα και ή Δικαιοσύνη του Θεού στη γη. Εάν μάλιστα κάποιος διώκεται για τον λόγο αυτό, θεωρείται ευλογημένος..

Ο Χριστός λέει ότι είναι μακάριοι όσοι διώκονται λόγω της δικαιοσύνης, «Μακάριοι οἱ δεδιωγμένοι ἕνεκεν δικαιοσύνης…»[16], δηλαδή για την επικράτηση του θελήματος του Θεού. Εδώ βέβαια προκύπτει ειδικότερα και η έννοια της συγκεκριμένης αδικίας, που αφορά στο διωγμό που παθαίνουν οι καλοί άνθρωποι που αγωνίζονται υπέρ της επικράτησης του θελήματος του Θεού.

Όσοι είναι πιστοί στο Θεό και ανήκουν σε κάποια θρησκεία και είναι σωστοί, αλλά  διώκονται και υποφέρουν να μην ξεχνούν ότι ο Θεός λειτουργεί με άλλο τρόπο. Με άλλα κριτήρια, άγνωστα σε μας. Η Δικαιοσύνη Του είναι και λειτουργεί εκτός χρόνου σε μια προοπτική αιωνιότητας.

Η δική μας στάση όμως, κρίνεται εντός χρόνου, με βάση τα δικά μας κριτήρια, που δεν μας επιτρέπουν να είμαστε εμείς οι τιμωροί και οι διώκτες, έστω και αν βλέπουμε ότι μας καταδιώκουν οι κακοί.

Όσοι θέλουμε να υπάρξει η κάθε Θρησκεία, αλλά και να λειτουργεί, ως βοήθεια στα υπαρξιακά προβλήματα του σύγχρονου ανθρώπου, τότε  η Δικαιοσύνη του Θεού είναι ανάγκη να είναι βασική Αρχή σε κάθε οργανισμό, σε κάθε ιερατείο. Μόνο έτσι θα μπορούμε να μιλάμε για Θρησκεία με Δικαιοσύνη και αρετή, και όχι για Θρησκεία μίσους και κακίας, που όλοι θα θέλουμε να την αποφεύγουμε.

(Εισήγηση σε διεθνή συνάντηση, Mashhad, Iran, 30 Jan. 2019).

---

[1] Μιχ. 6,8.

[2] Ησαΐας 26,9.

[3] Ματθ. 5,3-11.

[4] Ματθ. 5,3-11.

[5] ΑΛ-ΝΑΧΛ, 16:90, Το ένδοξο Κοράνιο, εκδ. Κάκτος, 2017, Αθήνα, σελ. 443.

[6] ΑΛ-ΝΙΣΑ, 4:58, Το ένδοξο Κοράνιο, εκδ. Κάκτος, 2017, Αθήνα, σελ. 127.

[7] ΑΛ-ΧΟΥΤΖΟΥΡΑΤ, 49:9, Το ένδοξο Κοράνιο, εκδ. Κάκτος, 2017, Αθήνα, σελ. 856.

[8] Steven Reiss, https://m.huffpost.com/us/entry/8778968/amp?fbclid=IwA R3dCYtllt1Njh0M8vOVaNDheDATPurL-UOxVBnJd_f3nyTLqAgX99SOpR0.

[9] (vs. the early 1980s), (Jean M Twenge, Ph.D).

[10] Ἠσ. 26,9.

[11] Ρωμ. 4,3.

[12] Ρωμ. 9,21.

[13] Βλ. σχ. Η Θεία και η ανθρώπινη δικαιοσύνη, Μητροπολίτης Λεμεσού Αθανάσιος, http://www.imlemesou.org/index.php/psifides-pisteos-2/theo logy -subjects/751-i-theia-kai-i-anthropini-dikaiosyni

[14] Αl-Baqara 256.

[15] Β΄Κορ. 5,11.

[16] Ματθ. 5,3-11.

RELIGION AND JUSTICE

Introduction

Justice, as a command of God to man, is described as a virtue in the three sacred books of monotheism, the Old Testament of Jews, the New Testament of Christians and the Quran of Muslims.

-“And what does the Lord require of you? To act justly and to love mercy
    and to walk humbly with your God.”[1]

-“...the inhabitants of the world learn righteousness”[2]

-“Blessed are those who are persecuted because of righteousness...”[3]

-“Blessed are those who hunger and thirst for righteousness...” [4]

-“Allah orders justice, kindness and good conduct”, [5]

-“Allah commands you to render trusts to whom they are due and when you judge between people to judge with justice”, [6]

-“Allah loves those who act justly”, [7]

I would like to be able to contend that our religions remain today humans’ hope for salvation from their contemporary problems. However, faced with harsh reality, we are prevented from being optimistic about the future. Indeed, some people even argue that religions, as official organisations, are dying. The younger generations are seen to take their distance from the religious tradition of their families.

“According to the latest Religious Landscape Study by the Pew Research Forum, the percentage of Americans who believe in God, attend religious services and pray daily has declined significantly during the last eight years, especially among adolescents”.[8]

Twice as many high school seniors, and 3 times as many college students, described their religion as “none” in the 2010s. [9]

In social life, for various reasons, personal life becomes increasingly secular, and God, or rather religiosity, is drifting away from people's personal lives. Younger people are not as religious as their parents. In other words, most of us are more concerned with physical matters and money and less with the spirit, with faith, and with the will and Word of God. Faith in God is lost and reason mainly prevails. Faith in miracles is diminishing and science takes over to the exclusion of all else. In a world of pure matter without the spirit, in a world of reason without faith, the people of religion, religious leaderships, and clergy have not remained unaffected. Spirituality is losing ground to the allure of secularisation.

As a result, religions are reasonably accused of being organisations of human exploitation, rather than organisations of spiritual redemption and charity, and of being transformed into means for controlling populations, with essentially political aspirations at play in league with purely human authorities, not at all concerned with defending divine commands and the moral order, revealed through the Holy or Sacred Scriptures and the Sacred Traditions, including the words of the saints and prophets.

Finally, this prevalence of reason and science did not bring about more Justice. On the international scene, rivalry and hatred continue. The sacred places of God's worship, synagogues, churches and mosques have become targets of terrorist attacks, and the faithful gathered there become victims to the religiously intolerant, who attacked them because they believed that “infidels” of any other religion, save their own, should be killed. What is different becomes hateful, rather than tolerable.

One fights against the other dogma, the other religion. Divisions, sects, and rivalries exist even within the same religious group. This can only mean that modern man could not accept the different as is; could not accept the fellow man who believes or worships God in a different way. This means that mankind could not learn from the mistakes of the past.

However, such inter-religious, international meetings and dialogues, involving theologians, religious leaders and scholarly experts in the humanities, politics, and social sciences, are indeed a ray of hope and truly worthwhile.

It is imperative to find the flaw, wherever it may be. It is necessary to apply self-criticism and take the right course before it is too late. God cannot be at fault. It is us humans who have faults. So representatives and leaders, both religious and political, have a great responsibility.

God is the Creator of us all, who wants and seeks His Justice for all of us. And those of us who invoke our priesthood or the faith in the One and true God, are especially obliged to seek the will of God and His Justice and apply it to our fellow humans.

However, does this Justice exist in the sphere of religions?

The definition of concepts is always a basic tool of understanding, both in theology and philosophy and in science.

A. The Justice of God is often at odds with the so-called justice of men. Above all, it is central to His very nature. It is the way that God exists. It is the righteousness to which the prophet Isaiah refers to, saying “the inhabitants of the world will learn righteousness”, [10]

In the history of ancient Israel, the matter of justice is of particular importance. The forefather Abraham is the first to be characterised as righteous. It is, however, important to understand why Abraham is characterised as righteous. The fact is that the forefather Abraham is characterised as righteous, not because he did something, but because he believed. It is this faith that made him righteous. He trusted in the One who called him and submitted in trust to His  call. This is called faith.

According to Apostle Paul, “Abraham believed God, and it was counted unto him for righteousness” [11] In other words, the faith of Abraham, counted as righteousness.

Since faith is identified as righteousness, when we seek the Justice of God in the sphere of religion we seek faith in God.

We, therefore, cannot assume that justice can flourish in its own power and wisdom, apart from faith in God. This Divine Justice is fixed and trustworthy, unlike merely human laws, which are susceptible to change according to ungodly agendas.

B. Secular and Divine Justice

 The famous ascetic and church scholar, St. Isaac the Syrian, says: “Do not say God is just” because according to human justice, God is unjust. In other words, we have no exalted position from which to evaluate the justice of God. He sets the standard and does the judging; not we, and we must not presume otherwise. He is the potter; we’re the clay, not entitled to judge his ways.[12]

The establishment of any religious organization implies, at the same time, an interest in flourishing and coexisting with political and state authorities. This human effort uses the means of imposing laws and regulations, which are often created without any reference to the will of God and His orders. This sometimes leads to alienating a religious organisation from the will of God. Faith in God may be completely forgotten, and therefore, His will can be ignored. Even people of faith can be abused by authorities who have lost their bearings on the righteousness and mercy of God. We even have the ugly spectacle of people arbitrarily invoking the name of God to commit murder. These are the unrighteous “faithful,” who think that they apply the Justice of God on their own, but at the same time become killers, terrorists, and criminals.

This tragic degradation of man - without God - is also the strongest proof that human justice cannot exist independently, without true faith in God, which is the Justice of God.

Ultimately, when a Religion comes down to losing faith in God, then by definition it is also deprived of Justice. Religion without the Justice of God may even produce crime in God’s name, because, to quote Dostoevsky, “Without God, everything is permitted”.

C. Religious and political powers. Religion as power.

The loss of faith and God’s Justice can have uncontrollable adverse effects on society, in terms of not only personal life, but also impacting political and state authorities and all forms of leadership, including the religious.

In other words: If the behaviour of one religious person without faith and justice becomes dangerous, the establishment of regimes, both political and religious, becomes exponentially dangerous for all humanity. There are many instances of bloody religious warfare in history. Unfortunately, in our times, the phenomenon is repeated and the coating of religiosity is used for crimes against humanity. The reason lies in the fact that we have religious or civil-military leaders who operate without faith in God and without God’s Justice. Religious leaderships have enormous responsibility when participating in such processes, taking great care not to generate alibis for the crimes of civil and military authorities against humanity. The explosive mix of political power and Godless religious leadership becomes the most dangerous combination to be found.

The prevalence of fear, as a tool for the imposition of a religious perspective, wherever it may be applied, is an entirely unacceptable practice. Indeed, as the Quran teaches, “There is no compulsion in religion.”[13] And as the Apostle Paul says, “We seek to persuade men [and not coerce or intimidate them].”[14] Otherwise, their spiritual choices would lack integrity. Moreover, God, the Creator and Father, always seeks love and not fear, because God Himself is Love.

D. Freedom of religion and freedom of worship.

An elementary constitutional right in the modern system of justice is the freedom of religion and worship, which is, of course, a fundamental principle of human rights.

God’s “omnipresence” and the respect to the ultimate freedom of every man to pray and worship God as they wish, guide us to respecting this sensitive human behaviour, which is the free expression of individual religiousness.  

Education, family upbringing, and state legislation, as well as religious leadership, must protect the free expression of one's religion.

Violence against a person who expresses their faith, who prays to God in the manner they think fit and appropriate, cannot be accepted by anyone and any reason. Indeed, men who invoke faith in God cannot combine said faith with the simultaneous prohibition of the worship of God to the faithful of other doctrines or other religious groups, insisting that the “others” are infidels and therefore enemies who must neither pray nor exist.

Those of us who confess our faith in the true God ought to be pioneers in matters of protecting the freedom of individuals to express their religious beliefs and worship.

The religious gathering of faithful in order to Worship God, as an asset protected by law, should never be proscribed, either by a religious official or by the participating faithful. The right to the freedom of religious and worship expression is one of the fundamental, protected Human Rights, enumerated in the Charter of the United Nations, the European Convention on Human Rights and in national Constitutions.

Those who are abused for this cause, who suffer specific injustices for the sake of protecting religious liberty, should be considered blessed, for Jesus Christ says, “Blessed are they which are persecuted for righteousness' sake...” [15]

Those who are faithful to God but are persecuted and suffer, should not to forget that God works in other ways, with different criteria, unknown to us. His Justice is and operates beyond the limitation of time, in the perspective of eternity. But we are judged on our behavior within the boundaries of time, and within that context,  we have no right to be persecutors, even when the unrighteous persecute us.

Those who want each Religion to exist and to address the existential problems of modern man, should acknowledge that the Justice of God must be basic in every organization, in every member of the clergy. This is the only way we can talk about Religion with Justice and virtue—not a Religion of hatred and vice, which we all want to avoid.

(International Conference, Mashhad, Iran, 30 Jan. 2019)

---

[1] (Micah 6:8)

[2] (Isaiah 26:9).

[3] (Matthew 5:3-11).

[4] (Matthew 5:3-11).

[5] (an-Nahl, 16:90, The Noble Quran, Kaktos Publishing, 2017, Athens, p. 443).

[6] (an-Nisa, 4:58, The Noble Quran, Kaktos Publishing, 2017, Athens, p. 127).

[7] (al-Hujurat, 49:9, The Noble Quran, Kaktos Publishing, 2017, Athens, p. 856).

[8] (Steven Reiss, 
https://m.huffpost.com/us/entry/8778968/amp?fbclid=IwAR3dCYtllt1Njh0M8vOVaNDheDATPurL-UOxVBnJd_f3nyTLqAgX99SOpR0).

[9] (vs. the early 1980s), (Jean M Twenge, Ph.D).

[10] (Isaiah 26.9).

[11] (Romans 4.3).

[12] (Romans 9:21)

[13] Al-Baqara 256

[14] 2 Corinthians 5:11

[15] (Matthew 5.3-11),